Umową darowizny darczyńca bezpłatnie przekazuje swój składnik majątku obdarowanemu. Życie, może pokazać, że decyzja uczynienia darowizny była pochopna, nieprzemyślana. Przepisy kodeksu cywilnego stanowią, iż darczyńca może odwołać darowiznę jeżeli obdarowany dopuścił się względem niego rażącej niewdzięczności. Kodeks cywilny nie precyzuje pojęcia rażącej niewdzięczności. Sądy najczęściej uznają, iż obdarowany zachował się w sposób rażąco niewdzięczny w stosunku do darczyńcy, kiedy to nadużył jego zaufania, dopuścił się wobec niego lub wobec mienia do niego należącego przestępstwa, znieważył go, opuścił darczyńcę w chorobie lub w sposób nieuzasadniony zerwał kontakty rodzinne z darczyńcą.
Brak zainteresowania darczyńcą
Z mojej praktyki zawodowej wynika, iż najczęstszym powodem odwołania darowizny jest zaniedbanie darczyńcy przez obdarowanego, nie interesowanie się jego losem, brak chęci niesienia mu pomocy. Umowa darowizny nie nakłada prawnego obowiązku zapewnienia przez obdarowanego opieki darczyńcy, jednakże rodzi ona po stronie obdarowanego moralny obowiązek wdzięczności, który nabiera szczególnego charakteru zwłaszcza, gdy umowa została zawarta między osobami sobie najbliższymi. Co za tym idzie zaniedbanie darczyńcy przez obdarowanego może prowadzić do uznania, iż zachowuje się on w sposób rażąco niewdzięczny w stosunku do darczyńcy i stanowić podstawę do odwołania darowizny.
Termin na odwołanie darowizny
Możliwość odwołania darowizny jest obwarowana terminem – darczyńca musi w ciągu roku od ujawnienia się okoliczności wskazujących na rażącą niewdzięczność obdarowanego skierować do obdarowanego oświadczenie o odwołaniu darowizny, oświadczenie najlepiej wysłać listem poleconym, konieczne jest zachowanie formy pisemnej. Spadkobiercy darczyńcy również mogą odwołać darowiznę z powodu niewdzięczności obdarowanego, jednak tylko wtedy, gdy darczyńca w chwili śmierci był uprawniony do odwołania albo gdy obdarowany umyślnie pozbawił darczyńcę życia lub umyślnie wywołał rozstrój zdrowia, którego skutkiem była śmierć darczyńcy.
Odwołanie darowizny nieruchomości
Konsekwencją odwołania darowizny jest powrót przedmiotu darowizny do majątku darczyńcy. Jeśli przedmiotem darowizny była nieruchomość, strony muszą spotkać się u notariusza w celu sporządzenia stosownego aktu notarialnego. Jeśli obdarowany odmówi zwrotu przedmiotu darowizny, darczyńca może dochodzić swoich praw na drodze sądowej.
Należy pamiętać, iż Sąd zajmujący się sprawą o odwołanie darowizny każdy przypadek rozpoznaje indywidualnie, badając zarówno zachowanie obdarowanego, jak i darczyńcy. Zwykłe konflikty rodzinne, sprzeczki, jednorazowe negatywne słowa wypowiedziane w emocjach nie będą wystarczające do tego, aby odwołać darowiznę.